JoomlaLock.com All4Share.net

THESEUS'UN GEMİSİ

Theseusun Gemisi

Theseus'un Gemisi - Veysel Özsalman

Sayı : 123 - Mart 2018

 

Theseus'un Gemisi

 

Bütün nedir? Parça neyi ifade eder? Peki ikisi arasında nasıl bir münasebet vardır? Bütün parçaların birleşmesinden mi oluşur yoksa daha fazlasını mıdır? Parça parça eksiltilen yahut bunun tamamen zıttı olarak artırılan bir varlık kendisi olmayı ne zaman terk eder? Herhangi bir şeyin “o şey” olarak kalabilmesinin hudutları ne kadar esnektir? Mesela bir ormandan ne kadar ağaç kesilirse ormanlıktan çıkar ya da kaç su damlası biriktiğinde bir denizi meydana getirir?

Bu gibi meselelerde kemiyet hesabında işin içerisinden çıkılamayacağı ortadayken keyfiyet planında da durum ondan farklı değildir. Bir ev düşünelim mesela, yapılan tadilatlar sonucunda birçok değişiklik meydana gelmiş olsun. Tabandaki tahtasından tavandaki ampulüne, boyasının renginden çatıdaki kiremitlerine kadar her unsuru değişen bir ev… Bu ev hala eski ev midir yoksa artık farklı bir ev mi olmuştur?

Bu ve benzeri meseleler tarih boyunca düşünürlere hep malzeme olmuştur. Bunların en meşhurlarından birisi de “Theseus’un Gemisi” adıyla bilinen paradokstur. Değişimi farklı bir şekilde ele alan ve içinden çıkılması imkânsız gibi görülen bu efsaneyi en kısa şekliyle olduğu gibi aktaralım:

“Bir Yunan efsanesine göre, Girit’ten muzaffer dönen Theseus‘un gemisi Atina’da hatıra olarak uzun süre muhafaza edilir. Zamanla geminin tahtaları çürüdükçe yenileriyle değiştirilir. Öyle ki, bir gün geminin değiştirilmedik hiçbir parçası kalmaz. Bu durumda gemi hala Theseus‘un gemisi sayılır mı, yoksa başka bir gemi haline mi gelmiştir? Geminin hala Theseus’un gemisi olduğunu söyleyenlere karşı ikinci bir soru daha ortaya atılmıştır: Değiştirilen tüm parçalar bir tarafta saklansa ve bunlar kullanılarak ikinci bir gemi yapılsa, Theseus ‘un asıl gemisi hangisi olur? Bundan sonra gemi efsanesi, antik filozoflar için bir tartışma konusu olmuştur.”

Biz bu efsaneyi modern zamanların evvela parçalara ayırıp daha sonra her bir parçası üzerinde türlü oyunlar oynadığı, sürekli bir şeyler ekleyip çıkarttığı hayatlarımıza intibak ettirelim. Her defasında bizi bir şekilde yakalamayı beceren ve kaçıp kurtulmanın mümkün olmadığı değişimin, fert ve cemiyet şahsiyeti üzerindeki tesirine bir de bu açıdan bakmaya çalışalım. 

Hayatlarımız sürekli değişirken “kim” olduğumuz hususunda nasıl emin olabiliriz? İlk önce ve en basit ilgiyle farkına varılabilecek dış görünüşteki değişikleri bir tarafa bırakalım. Bunların da temelinde yatan duygu ve düşüncelerimizin sürekli değiştiği şu hayatta kendi saf halimizde kalmanın imkanını düşünelim. Son sürat değişirken muhafaza etmek istediklerimizin elimizden kayıp gitmesine nasıl engel olabileceğimizi soralım.

Her an bir şeylerin eklenip eksildiği yaşama şeklimiz, daima sahip olmayı arzuladığımız “Müslüman şahsiyeti” ile ne kadar mutabık kalabilmiştir? Şahsiyet mevzusunda ilelebet referans noktamız olan ve her fırsatta atıfta bulunduğumuz sahabe-i güzin efendilerimizi (ra) bir düşünün. Sorumuzun cevabı onlardan on dört asır sonrasın da değil, hemen tabiin döneminde, “Eğer onlar sizi görseydi…” diyen Hasan Basri (ra) hazretlerindedir. Değişimin şiddet ve istikamet bakımından şimdikiyle mukayese edilemeyecek kadar cılız olduğu bir devirde verilen bu cevabı alın siz günümüz şartlarına uyarlayın.

Bugün hayatımızın neredeyse hiçbir şubesi orijinalliğini koruyamamış parça parça sökülüp yerlerine en bayağı ve ucuz malzemeden müteşekkil sahteleri ikame edilmiştir. Gerek dış görünüşte, kılık kıyafette, yaşayışta gerekse iç dünyamızda inanışımızda hiçbir şey olduğu gibi kalmamıştır. Theseus‘un gemisi artık o eski gemi midir bilinmez ama fert ve cemiyet bazında her bir parçamız defalarca değiştiğinden bizim artık o eski biz olmadığımız aşikardır. 

Bizden değişmemizi isteyenlerin ve bizi buna mecbur bırakanların kılık, kıyafet, fikir ve hareket bir tarafa, bizi biz yapan bir zerreye dahi tahammülleri yoktur. Çünkü onların istedikleri bizim değişmemiz değil yok olmamızdır. Bu sebeple ki bu değişim hikayesi biz yok olana kadar sürüp gidecektir. Bu durumun en güncel örneği yurtdışında tertip edilen bir ses yarışmasına katılan Müslüman bir genç kızın, başı kapalı olması nedeniyle aldığı aşırı tepkiler yüzünden yarışmadan çekilmek zorunda kalmasıdır.

Başı kapalı olduğu için şarkı bile söyletilmeyen bir genç kız… Oysaki pantolonu, gömleği, makyajı ve hatta tepki toplamasına sebep olan baş örtüsü – bone tarzında- dahi olanlardan. Yine de kabul görmüyor, hakaretlere maruz kalıyor. Diğer taraftan kimse de sormuyor ki bu nasıl bir iştir? Bu kılık kıyafet, ses yarışması her şey tamam fakat tek sorun başı kapalı diye tepki gösterilmesinde mi? İşte bu değişimin sadece dış görünüşle sınırlı kalmadığının bununla birlikte zihinleri de etkisi altına aldığının en açık örneklerinden birisidir.

Ferdin yahut cemiyetin kim olduğunu unutmasının en kolay yolu milli ve manevi değerlerine uymayan yabancı fikir ve davranışlara alışmasıdır. O halde bırakın milli ve manevi değerlerde, fikir ve davranışlarda değişimi en ufak bir taviz dahi vermenin neticesinde geri dönülemez felaketlerle karşı karşıya kalınacağı ortadadır. Ne yazık ki bu hususta geç kalınmış, verilen tavizler yuvarlanan kar topu gibi büyüye büyüye bir çığ haline dönüşmüştür.

Her gün bin bir farklı kılık ve isimle karşımıza bir yenisi daha çıkan ve temelde amaçları bizi özümüzden koparmak olan bütün akım, hareket ve teşebbüslerin dikkatle takip edilmesi ve oyunlarının bozulması şarttır. Hadis ve sünnet düşmanları, mealcilik, modernlik, mezhepsizlik, radikallik ve daha adını sayamadığımız birçokları her gün her saniye “gemiden” bir tahta eksiltmenin, o da olmadı bir çivi sökmenin derdindedirler. Maalesef kısmen de başarıyorlar.

Maazallah bu faaliyetler amacına ulaşır, zihnimizdeki “Müslüman” algısının parçaları bir bir değişip sonunda ilk halinden eser kalmazsa, biz de antik filozofların Theseus’un gemisini ararken sordukları “Hangisi gerçek?” sorusunu soracak derman bile kalmaz.

 

Yazar:  Veysel Özsalman

 

 

gh logo           rahiask gri         rahiask logo             google play

Top
bursa escort , escort bursa , izmit escort , van escort