İstikamet Üzere Olmak - Yusuf Fuad
İstikamet Üzere Olmak
Kişinin her türlü aşırılıktan sakınarak doğruluk üzere bulunması anlamında kullanılan “istikamet – استقامة” kelimesi müslümanın hayatının mihengidir. Bir anlamda maddi ve manevi her türlü konuda itidal üzere olmak demektir. Bu itidal hem hal ve hareketleri hem dili hem de kalbî duyguları şamildir. Bu noktada müslümanın yegane amacı Hâlıkı’nın, Rabbi’nin kendisinden istediği bir hal, bir yol üzere yaşamak ve nihayet Allah’a iman ve Rasulü’nü tasdik üzere bu dünyadan ayrılmaktır.
Konuyla İlgili Hadis-i Şerifler:
عَنْ أبي عَمْروٍ قال : قُلْتُ : يَا رَسُولَ اللَّهِ قُلْ لِي فِي الإسلام قَوْلاً لاَ أَسْأَلُ عَنْهُ أَحَدًا غَيْرَكَ قال : قُلْ آمَنْتُ بِاللَّهِ ثُمَّ اسْتَقِمْ.
Ebu Amr (ra) şöyle demiştir: Ey Allah’ın Rasulü! İslam’a dair bana öyle bir söz söyle ki ve bana İslam’ı öylesine tanıt ki; onu bir daha senden başka kimseye sormaya ihtiyaç hissetmeyeyim, dedim. Rasulullah (sav) da: “Allah’a inandım de ve dosdoğru ol!” buyurdu. (Müslim, İman, 62)
عَنْ أبي هُرَيْرَةَ قال : قال رَسُولُ اللَّهِ : قَارِبُوا وَسَدِّدُوا وَاعْلَمُوا أنهُ لَنْ يَنْجُوَ أَحَدٌ مِنْكُمْ بِعَمَلِهِ. قالوا: وَلاَ أنت يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قال : وَلاَ أنا إلا أن يَتَغَمَّدَنِيَ اللَّهُ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَفَضْلٍ.
Ebu Hureyre’den (ra) bize aktarıldığına göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: “Bütün işlerinizde geri kalıp ileri de gitmeden orta yolu tutunuz ve dosdoğru olunuz. Biliniz ki; hiçbiriniz yaptığı ameller sayesinde cehennemden kurtuluşa eremez.” Ashab: “Sen de mi ya Rasulallah?” dediler. Bunun üzerine Peygamberimiz (sav) buyurdu ki: “Evet ben de kurtulamam. Şu kadar var ki; Allah rahmet ve lütfuyla beni bağışlarsa o başka.” (Müslim, Münafikûn, 76)
Açıklama:
“Sana emredildiği şekilde istikamet sahibi/dosdoğru ol!” (Hud 112) ayetinin de içinde bulunduğu Hud Suresi’nin nazil olmasının ardından Allah Rasulü’nün (sav) sakallarının bir kısmını beyazlamış olarak gören Ebubekir Sıddık efendimiz (ra) bunun nedenini sormuş ve Efendimiz de bu surenin inzaline işaret buyurarak: “Beni ihtiyarlattı!” buyurmuştur. (Tirmizî, Tefsîr, 56/6)
Bu hadise de mezkur ehâdis-i Nebi gibi meselenin ehemmiyetini ortaya koymaktadır. Alemlere rahmet olarak irsal buyrulmuş Eşref-i Mahluk Efendimiz’de (sav), bu denli dehşetli bir hale sebep olan müstakim olma işi, bizlerin bir an dahi aklından çıkarmaması ve her hareketinde, her sözünde göz önünde bulundurması gereken bir emr-i ilahîdir.
İnsanı uhrevî kurtuluşa götüren bu emr-i ilahî yani istikamet, kısaca Hz. Nebi’nin (sav) yolunu izlemektir. Kur’anı-ı Kerim’de pek çok ayette emir buyrulmuş bu ittiba dareynde saadetin yegâne yoludur. Bu ayât-ı beyyinâttan birini dahi zikretmek kafi gelecektir:
فَاٰمِنُوا بِاللّٰهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الْاُمِّيِّ الَّذ۪ي يُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَكَلِمَاتِه۪ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ
“Öyle ise Allah’a ve O’nun Allah’a ve sözlerine inanan Rasul’ü, ümmi Nebi’ye iman edin ve O’na tabi olun. Umulur ki doğru yolu bulursunuz.” (A’raf 158)
Vahyi ilahinin yanı sıra hidayet yolunun öncüsü olan Rasulullah da bizzat bu hususa işaret etmiş ve ashabını talim amacıyla toprak üzerine düz bir çizgi çizip daha sonra da onu kat’eden diğer bazı çizgiler çizmiş, ardından da kendi yolunu o düz çizgiye benzeterek: “İşte benim doğru yolum!” buyurmuş ve onu istikamet diye nitelemiştir. (İbn Mâce, Mukaddime, 1)
Cenabı Hak’tan niyazımız bizleri de Rasulü Ekrem’e ittiba eden salih kullarına dahil etmesi ve bu dünya hayatında onlarla birliktelik üzere sabit kadem olmayı nasib etmesidir.
Yazar: Yusuf Fuad
